Απελευθέρωση Βέροιας (16 Οκτωβρίου 1912)

Στις 15 Οκτωβρίου ο Ελληνικός στρατός έδινε μάχες στην περιοχή Τριποτάμου και Ξερολείβαδου εναντίον των Τούρκων, προχωρώντας προς τη Βέροια. Οι Τούρκοι τη νύχτα φοβισμένοι υποχώρησαν και εγκατέλειψαν τη Βέροια την οποία κατέλαβαν οι Έλληνες στις 16 Οκτωβρίου και έγιναν δεκτοί με ενθουσιασμό από τον εκεί Ελληνικό πληθυσμό. Στις αψιμαχίες έξω από τη Βέροια πληγώθηκαν 12 Έλληνες στρατιώτες.

Αναλυτικά:

Όπως προειπώθηκε, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, βλέποντας πως το σημαντικότερο λιμάνι των Βαλκανίων κινδυνεύει να πέσει στα χέρια των Βουλγάρων, διέταξε τον Κωνσταντίνο να αλλάξει πορεία και να κατευθυνθεί προς Θεσσαλονίκη. Έτσι, ο Ελληνικός στρατός, για να μπορέσει να μπει πρώτος στη Θεσσαλονίκη, κατευθύνεται ανατολικά.

Την Τρίτη 16 Οκτωβρίου 1912 οι Έλληνες είχαν φτάσει στα υψώματα της Καστανιάς όπου και στρατοπέδευσαν, περιμένοντας με αγωνία να λάβουν διαταγή, για να μπουν στην πόλη της Βέροιας. Το 8ο Σύνταγμα, αφού κατέβηκε πρώτο στην πόλη, μπήκε σε αυτή. Προηγείτο το τρίτο τάγμα του Συντάγματος αυτού. Ο ενδέκατος λόχος με λοχαγό τον Χρυσομάλλη αναλαμβάνει τη διοίκηση της πόλης. Λίγο πριν είχε εισέλθει στην πόλη και ο 9ος λόχος με λοχαγό τον Λυμπερόπουλο. Ορμώντας από την άνω πλευρά της πόλεως, από τα υψώματα, εισήλθε στην πόλη από την τουρκική συνοικία.

Οι Τούρκοι πρόκριτοι της πόλεως και οι Χοτζάδες, αγωνιώντας για την τύχη των Μουσουλμάνων κατοίκων, είχαν συγκεντρωθεί στην είσοδο της πόλεως μπροστά από το ρολόι. Πλησιάσαν μαζί με Χριστιανούς που τους συμπαραστέκονταν και εξήγησαν στο λοχαγό ότι δήλωναν υποταγή.

Μετά από λίγο μπήκε και ο Μέραρχος με το Επιτελείο του και κατευθύνθηκε προς το Διοικητήριο. Ο Μέραρχος επιβεβαίωσε ότι δεν κινδύνευε η ζωή και η τιμή κανενός. Γρήγορα, οι Μουσουλμανικοί πληθυσμοί πείσθηκαν για την ασφάλειά τους. Πρώτος Έλληνας αξιωματικός που μπήκε στην πόλη ήταν ο ίλαρχος Μάνος.

Οι Βεροιώτες βγήκαν στις δυτικές εισόδους της πόλεως, για να προϋπαντήσουν του Έλληνες απελευθερωτές. Όλοι αναφωνούσαν «Χριστός Ανέστη». Στην υποδοχή συμμετείχαν και οι Μουσουλμάνοι και οι Εβραίοι κάτοικοι της πόλεως, κρύβοντας τα αληθινά συναισθήματά τους.

Οι Ελληνίδες από τα μπαλκόνια έραιναν τους Έλληνες στρατιώτες με λουλούδια, κουφέτα και ρύζι. Οι άντρες μαζεμένοι στα σταυροδρόμια έσκιζαν τα φέσια τους και ζητωκραύγαζαν. Όταν μπήκε η κεφαλή της φάλαγγας με τον Κωνσταντίνο και τους αξιωματικούς του επιτελείου, οι Έλληνες Βεροιώτες φιλούσαν ακόμα και τα άλογα του Ελληνικού ιππικού από τον ενθουσιασμό τους. Οι πρίγκιπες και αξιωματικοί του Επιτελείου, για να δείξουν τη χαρά τους, είχαν βάλει στα πηλίκια αγριολούλουδα. Οι αρχές της πόλης ύψωσαν λευκή σημαία στο κτίσμα του ρολογιού και η πόλη παραδόθηκε επισήμως στον υπίλαρχο Μάνο.

Την επόμενη μέρα έγινε πανηγυρική Θεία Λειτουργία στη Μητρόπολη με την παρουσία του Διαδόχου και όλων των τοπικών αρχών. Κατόπιν, ο Ελληνικός στρατός προχώρησε προς Νάουσα και Γιαννιτσά.

Η συμβίωση διαφορετικών εθνοτήτων συνεχίστηκε ειρηνικά και δίχως έκτροπα ως το 1922 που εφαρμόστηκε η σκληρότατη πολιτική της υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών.

Η απελευθέρωση της Νάουσας 17/10/1912

Η απελευθέρωση της Νάουσας πραγματοποιήθηκε από τους γενναίους κατοίκους της πόλης, καθώς είχαν ενθαρρυνθεί από τις πληροφορίες της προέλασης του Ελληνικού στρατού κι έτσι ξεσηκώθηκαν εναντίον των τουρκικών αρχών και τις καταδίωξαν.

Εκτός αυτού οι κάτοικοι της Νάουσας προσφέρθηκαν να στέλνουν στους Έλληνες στρατιώτες καθημερινώς 25.000 άρτους για την τροφοδοσία τους.