ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ

BALKAN WARS 1912

.

1913

ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ

Ο Παύλος Κουντουριώτης γεννήθηκε στην Ύδρα τον Απρίλιο του 1855. Ήταν γιος του Θεοδώρου Κουντουριώτη, γιου του πρώην Πρωθυπουργού της Ελλάδας, Γεωργίου Κουντουριώτη.

Παντρεύτηκε δύο φορές. Στον Λονδίνο το 1889 την Αγγελική Πετροπούλου και στην Αθήνα το 1918 την Ελένη Κούππα. Απέκτησε παιδιά με την πρώτη σύζυγο.

Το 1875 κατετάγη στο Βασιλικό Ναυτικό.

Ως υποπλοίαρχος το 1886 συμμετείχε στις ναυτικές επιχειρήσεις του Ελληνικού στόλου στην Πρέβεζα καθώς και σε αυτές στην Κρήτη κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 με τον βαθμό του πλωτάρχη. Τον Φεβρουάριο του 1897 ως κυβερνήτης του ατμομυωδρόμωνα «Αλφειός» αποβιβάζει το εκστρατευτικό σώμα του Συνταγματάρχου Τιμολέοντα Βάσσου στο Κολυμπάρι Χανίων και τον Απρίλιο του ίδιου έτους στη Σκάλα Λεπτοκαρυάς.

Ακολούθως, ως κυβερνήτης του εκπαιδευτικού «Μιαούλης» με το βαθμό του Ανθυποπλοίαρχου πραγματοποιεί το πρώτο υπερπόντιο ταξίδι του Ελληνικού πολεμικού ναυτικού στη Βοστόνη και στη Φιλαδέλφεια της Αμερικής.

Το 1908 γίνεται υπασπιστής του Βασιλέως Γεωργίου Α΄ και την επόμενη χρονιά παίρνει τον βαθμό του Πλοιάρχου.

Τον Ιούνιο του 1911 λόγω απειθαρχίας του πληρώματος του θωρηκτού «Αβέρωφ» (μόλις είχε παραληφθεί από τα ναυπηγεία) αναλαμβάνει κυβερνήτης του και επαναφέρει την τάξη.

Προάγεται σε Υποναύαρχος και στις 16 Απριλίου 1912 γίνεται Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, όπου παρέμεινε μέχρι τις 16 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους. Στη συνέχεια γίνεται Αρχηγός του Στόλου του Αιγαίου και αναλαμβάνει δράση.

Ως αρχηγός του στόλου, χρησιμοποιώντας για ναυαρχίδα το θωρηκτό «Αβέρωφ», καταλαμβάνει με την έναρξη του πολέμου τη Λήμνο και ακολούθως τη Θάσο, την Ίμβρο, την Τένεδο, τα Ψαρά, τον Άγιο Ευστράτιο και τη Σαμοθράκη. Μέχρι το τέλος του έτους (1912) κατορθώνει να ελευθερώσει όλα σχεδόν τα νησιά του Αιγαίου, συμπεριλαμβανομένης και της Χίου.

Συμμετείχε ως αρχηγός του Στόλου και στις δύο μεγάλες ναυμαχίες της Έλλης και της Λήμνου. Και οι δύο ήταν νικηφόρες για την Ελλάδα, αλλά στην πρώτη με παράτολμο χειρισμό έθεσε σε κίνδυνο το θωρηκτό «Αβέρωφ».

Οι επιτυχείς χειρισμοί του και οι νίκες που αυτοί επέφεραν ανάγκασαν τον Τουρκικό στόλο να κλειστεί στα Δαρδανέλλια και ακολούθως να μην επιχειρήσει έξοδό του στο Αιγαίο για ολόκληρη τη διάρκεια του πολέμου.

Με τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων προήχθη σε Αντιναύαρχο (ο πρώτος μετά τον Κωνσταντίνο Κανάρη που έλαβε αυτόν τον βαθμό) «δια εξαιρετικάς εν πολεμώ υπηρεσίας».

Στη συνέχεια ανέλαβε το Υπουργείο Ναυτικών στις κυβερνήσεις Αλεξάνδρου Ζαΐμη και Στέφανου Σκουλούδη.

Διαφωνώντας με την πολιτική της ουδετερότητας της Ελλάδος στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, συμμετείχε στη κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης ως μέλος της Τριανδρίας (Δαγκλής, Βενιζέλος, Κουντουριώτης).

Το 1917 ανέλαβε ξανά το Υπουργείο Ναυτικών και την ίδια χρονιά αποστρατεύτηκε με το βαθμό του Ναυάρχου «τιμής ένεκεν».

Με το θάνατο του Βασιλιά Αλέξανδρου ανέλαβε τα καθήκοντα αντιβασιλέα μέχρι το Νοέμβριο του 1920. Την ίδια θέση ανέλαβε και πάλι με την αναχώρηση του Βασιλιά Κωνσταντίνου για τη Μικρά Ασία μέχρι την άνοιξη του 1922, όπως και μετά την αναχώρηση του Γεωργίου Β΄ από την Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 1923 έως την ανακήρυξη της Δημοκρατίας τον Μάρτιο του 1924.

Τότε, εκλέγεται πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην οποία θέση παρέμεινε μέχρι το 1926, οπότε και παραιτήθηκε, εξαιτίας της δικτατορίας του Πάγκαλου. Αλλά στις 4 Ιουνίου 1929 , με την πτώση της δικτατορίας, επανεξελέγη στο προεδρικό αξίωμα.

Παραιτήθηκε τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους για λόγους υγείας.

Πέθανε στις 22 Αυγούστου του 1935 στο Παλαιό Φάληρο. Ενταφιάστηκε στον οικογενειακό τάφο της οικογένειας Κουντουριώτη στην Ύδρα κατόπιν επιθυμίας του.

Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗ

Ο Τούρκος ναύαρχος Ραζίμ πασάς φοβόταν ιδιαιτέρως το «Γ. Αβέρωφ» καθώς και το έμψυχο υλικό του Ελληνικού Ναυτικού που πρόσφατα είχε εκπαιδευτεί από την Αγγλική αποστολή του πλοιάρχου Τέφνελ. Έτσι, κρατούσε τον Τουρκικό στόλο μέσα στα Στενά των Δαρδανελλίων και δεν προωθούσε σχέδια για επικυριαρχία των Τούρκων στο Αιγαίο.

Ο Κουντουριώτης από την άλλη μεριά με κάθε τρόπο επιθυμούσε σύγκρουση με τον Τουρκικό στόλο. Το γεγονός ότι οι Τούρκοι ήταν κλεισμένοι μέσα στα Στενά τον διευκόλυνε αφάνταστα. Δεν είχε παρά να στηθεί μπροστά στα Στενά και να περιμένει. Αν οι Τούρκοι έβγαιναν στο Αιγαίο, τότε θα ναυμαχούσε μαζί τους. Αν από φόβο εξακολουθούσαν να παραμένουν μέσα στα Δαρδανέλλια, τότε θα επιδίωκε να έχει τον έλεγχο στο Αιγαίο και να επιτύχει όσα επεδίωκε. Δηλ.: Θα προσπαθούσε να εξασφαλίσει τις συμμαχικές και ελληνικές εμπορικές μεταφορές και να απαγορεύσει τις εχθρικές. Επίσης, θα προχωρούσε στο να απελευθερώσει τα τουρκοκρατούμενα νησιά του Αιγαίου και να προστατέψει τις ακτές των ελληνικών νησιών από τουρκικές επιθέσεις.

Όλο το σχέδιό του βασιζόταν στην επίθεση. Ως ναύσταθμος είχαν επιλεγεί από το Ναυαρχείο οι Ωραιοί (όπως και το 1897). Όμως η θέση αυτή βρίσκεται σε μακρινή απόσταση από την είσοδο των Στενών (175 μίλια). Αυτή η απόσταση θα εμπόδιζε την επιθετική ορμή του Ελληνικού ναυτικού, γι’ αυτό και ο Κουντουριώτης αποφασιστικά μεταφέρει το ναύσταθμο του Αιγαίου στη Λήμνο, παρότι ήταν Τουρκοκρατούμενη. Διέβλεπε πως ο Μούδρος θα του παρείχε ασφάλεια και την κατάλληλη απόσταση, ώστε να έχει το έλεγχο των Στενών. Ο πρώτος στόχος του Κουντουριώτη θα ήταν, επομένως, η Λήμνος.

Τα δύο αντιτορπιλικά από τη Γερμανία και τα τέσσερα ανιχνευτικά από την Αγγλία δεν είχαν φτάσει ακόμα. Παρόλα αυτά ο Ελληνικός στόλος με αρκετές ελλείψεις ανοίχτηκε με σκοπό να καταλάβει τη Λήμνο (5/18 Οκτωβρίου 1912). Υπήρχε αισιοδοξία και πεποίθηση για τη νίκη, καθώς οι Έλληνες στήριζαν τις ελπίδες τους στο θωρακισμένο καταδρομικό «Γ. Αβέρωφ» που για τα δεδομένα της εποχής ήταν ασυναγώνιστο. Σύντομα η Λήμνος θα ήταν ελληνική 7/20 Οκτωβρίου 1912.

Στο φυσικό λιμάνι του Μούδρου άρχισαν εργασίες, για να δημιουργηθούν εγκαταστάσεις που θα διευκόλυναν το ναυτικό στις επιθέσεις του και θα καθιστούσαν ταχύτερη και ασφαλέστερη την εκφόρτωση πολεμικών υλικών. Από εκεί θα ήταν πολύ εύκολος ο αποκλεισμός του Τουρκικού στόλου στα Δαρδανέλλια.

Οι Τούρκοι παρέμεναν στα Στενά. Ο στόλος της Ελλάδας ήλεγχε πια τις μεταφορές και επεκτεινόταν γρήγορα στα νησιά του Αιγαίου. Συγκεκριμένα, απελευθερώνονται ο Άγιος Ευστράτιος, η Θάσος και η Ίμβρος στις 17/30 Οκτωβρίου 1912. Την επόμενη ημέρα απελευθερώνεται η Σαμοθράκη στις 21 Οκτωβρίου / 3 Νοεμβρίου οι Έλληνες καταλαμβάνουν τα Ψαρά. Από την κυριευμένη Τένεδο στις 24 Οκτωβρίου / 6 Νοεμβρίου ο Κουντουριώτης στέλνει το περίφημο τηλεγράφημα στον Τούρκο Ναύαρχο: «Σας περιμένομεν».

Η χερσόνησος του Άθω καταλαμβάνεται στις 2/15 Νοεμβρίου και ακολουθεί η Λέσβος 8/21 Νοεμβρίου του 1912.

Στις 13 και 14 Νοεμβρίου καταλαμβάνονται αντίστοιχα η Χίος και οι Οινούσες. Τέλος, στις 27 Νοεμβρίου / 10 Δεκεμβρίου του 1912 απελευθερώνεται και η Ικαρία.

Σε γενικές γραμμές οι Τούρκοι δεν αντέδρασαν και τα Ελληνικά νησιά απελευθερώθηκαν, χωρίς να χυθεί αίμα. Μόνο στο νησί της Χίου υπήρξε αντίδραση και είχαμε τον τραυματισμό του υποπλοιάρχου Ι. Δεμέστιχα και το θάνατο του ανθυποπλοιάρχου Ρίτσου.

Στα Ψαρά από βλήμα που έριξε το αντιτορπιλικό «Αετός» σκοτώθηκε ο μουφτής του νησιού και πιάστηκαν αιχμάλωτοι οι 4.000 Τούρκοι που κατοικούσαν εκεί.

Στις 18/21 Οκτωβρίου 1912 το τορπιλοβόλο «11» του Ελληνικού ναυτικού με Κυβερνήτη τον Ν. Βότση, υποπλοίαρχο, τορπίλισε και βύθισε μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης (που υποτίθεται διέθετε εξαιρετική φύλαξη από τους Τούρκους) το θωρηκτό «Φετίχ Μπουλέν». Στις 12/25 Νοεμβρίου του 1912 ο υποπλοίαρχος Π. Αργυρόπουλος, Κυβερνήτης του τορπιλοβόλου «14» καταφέρνει να βυθίσει την κανονιοφόρο «Τραμπζόν» μέσα στο λιμάνι των Κυδωνιών (Αϊβαλί) στις Μικρασιατικές ακτές. Στην ανακωχή της 20ης Νοεμβρίου 1913 η Ελλάδα δεν πήρε μέρος και συνέχισε τον αποκλεισμό του Τουρκικού Ναυτικού στα Δαρδανέλλια. Οι Βαλκάνιοι σύμμαχοι έβλεπαν με ικανοποίηση να παρακωλύονται οι τουρκικές μεταφορές στο Αιγαίο. Μετά από όλη αυτή την παρεμποδιστική δράση του Ελληνικού ναυτικού η Τουρκία αναγκάστηκε να αντιδράσει. Ιθύνος νους της δράσης αυτής του Ελληνικού ναυτικού υπήρξε ο Παύλος Κουντουριώτης.

Βαλκανική Κρίση 1875 έως 1878, Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος, Προπαρασκευ, Εθελοντές, Ιατρική Περίθαλψη, Υπογραφή Βαλκανικού Συμφώνου

Κατάληψη Ελασσόνας, Δεσκάτης, Η Μάχη του Σαραντάπορου, Απελευθέρωση Σερβίων, Κοζάνης, Απελευθέρωση Γρεβενών, Δεσκάτης, Απελευθέρωση Λιτοχώρου, Κατερίνης, Απελευθέρωση Βέροιας, Απελευθέρωση Έδεσσας, Κατάληψη Αμυνταίου, Η Μάχη των Γιαννιτσών, Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης, Απελευθέρωση Χαλκιδικής, Αγίου Όρους, Η Μάχη του Ναλμπάκιοϊ, Απελευθέρωση Φλώρινας, Αμυνταίου, Πτολεμαΐδος, Επιχειρήσεις του Βουλγαρικού και Σερβικού στρατού

Ελληνικός στόλος, Κατάληψη της Λήμνου, Βύθιση του Φετίχ Μπουλέν, Κατάληψη Θάσου, Ίμβρου, Αϊ Στράτη, Σαμοθράκης, Ψαρών, Τενέδου, Ναυμαχία Έλλης, Απελευθέρωση Μυτιλήνης, Απελευθέρωση Χίου, Ναυμαχία Λήμνου, Απελευθέρωση Σάμου, Δράση Μοίρας Ιονίου, Αξιωματικοί του Ναυτικού, Θωρηκτό Αβέρωφ

Στρατιά 'Ηπειρου, Κατάληψη Πρέβεζας, Πέντε Πηγαδιών, Η πορεία προς τα Ιωάννινα, Απελευθέρωση Ιωαννίνων, Οι τελευταίες ημέρες του βασιλέως Γεωργίου, Αεροπορία, Γεγονότα πριν το τέλος του Α΄Βαλκανικού

Αυτόνομη Βόρεια Ήπειρος

Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος, Η Μάχη της Θεσσαλονίκης, Η Μάχη Κιλκίς, Λαχανά, Η κατάληψη της Δοϊράνης, Απελευθέρωση Σερρών, Δράμας, Δοξάτου, Ξάνθης, Κομοτηνής, Απελευθέρωση Καβάλας, Συνθήκη Βουκουρεστίου

Απελευθέρωση Κρήτης

Μετάλλια της Εποχής 1912 και 1913, Εξώφυλλα τετραδίων της Εποχής 1912 και 1913, Ημερήσιος τύπος 1912 και 1913, Αλληλογραφραφία από το μέτωπο, Βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄, Ελευθέριος Βενιζέλος, Παύλος Κουντουριώτη

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ (Balkan Wars 1912 . 1913) ανήκει στην Οικογένεια Ποταμιάνου Ε.Κ.Α. (Ηπειρωτική).

Συναποτελείται από συλλογές, που αφορούν την συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, του Μανουσάκη και άλλων.

Η Έρευνα, η Συγγραφή και η Επιμέλεια της ύλης πραγματοποιήθηκαν από την Αργυρή Κ. Μπαξεβάνου, Φιλόλογο και Συγγραφέα.

Υπεύθυνη Σχεδιασμού και Διαχείρισης ιστοσελίδος Ειρήνη Μαρία Β. Ταμπάκη, φοιτήτρια Μηχανικών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Π.Ε.

Ευγενική υποστήριξη Βασίλειος Α. Ταμπάκης, Δρ. Δασολογίας

Το υλικό στην πρωτογενή του μορφή εκτίθεται στην Ιερά Μονή Ευαγγελισμού, Σκιάθου.