ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ

BALKAN WARS 1912

.

1913

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΣΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ

Παρά τις ήττες των Τούρκων στο Σαραντάπορο, στο Κουμάνοβο και κατόπιν στη Θράκη υπήρχαν πάμπολλες δυνατότητες για υπερίσχυσή τους, εάν ήταν δυνατόν να μεταφέρουν στο Ευρωπαϊκό έδαφος τις τεράστιες εφεδρικές δυνάμεις τους που παρέμεναν στην Ασία. Αυτό που κατέστησε κάτι τέτοιο αδύνατο ήταν φυσικά η παρουσία του Ελληνικού στόλου.

Η βάση της Ελληνικής ισχύος στη θάλασσα είχε τεθεί από τον Χαρίλαο Τρικούπη ο οποίος είχε δημιουργήσει στόλο αγράζοντας 3 θωρηκτά και 5 τορπιλικά. Το 1906 αγοράσθηκαν κάποια ακόμη αντιτορπιλικά και τέσσερα χρόνια αργότερα το θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ».

Λίγο πριν από την έναρξη του πολέμου είχαν αγοραστεί τέσσερα Αγγλικά αντιτορπιλικά ανοικτής θαλάσσης και άλλα δύο ομοίου τύπου, αλλά ελαφρύτερα, δόθηκαν ως δωρεά στο έθνος των Ελλήνων από τους Έλληνες της Αμερικής.

Ο Ελληνικός στόλος κατά την έναρξη των εχθροπραξιών τον Οκτώβριο του 1912 αποτελείτο από τα εξής πολεμικά:

ΤύποςΌνομαΝαυπηγήθηκε τοΤόνοι

ΚαταδρομικόΓεώργιος Αβέρωφ191010.118

ΘωρηκτόΨαρά18905.000

ΘωρηκτόΎδρα18895.009

ΘωρηκτόΣπέτσαι18895.000

ΑντιτορπιλικόΘύελλα1906400

ΑντιτορπιλικόΣφενδόνη1906400

ΑντιτορπιλικόΛόγχη1906400

ΑντιτορπιλικόΝαυκρατούσα1906400

ΑντιτορπιλικόΑσπίς1906350

ΑντιτορπιλικόΝίκη1906350

ΑντιτορπιλικόΔόξα1906350

ΑντιτορπιλικόΒέλος1906350

ΑντιτορπιλικόΚεραυνός1912660

ΑντιτορπιλικόΝέα Γενεά1912660

ΑντιτορπιλικόΛέων19121.050

ΑντιτορπιλικόΠάνθηρ19121.050

ΑντιτορπιλικόΑετός19121.050

ΑντιτορπιλικόΙέραξ19121.050

5 Τορπιλικό188585

ΥποβρύχιοΔελφίν1912310

Σε αυτά πρέπει να προστεθούν έξι εμπορικά ατμόπλοια τα οποία μετατράπηκαν σε βοηθητικά, μία ναρκοθέτιδα κι ένα ανεφοδιαστικό τορπιλοφόρο.

Το 1911 στάλθηκε στην Αθήνα, κατόπιν αιτήσεως της Ελληνικής κυβέρνησης, Βρετανική Ναυτική αποστολή. Φαίνεται, πως οι αξιωματικοί που την αποτελούσαν ( με εξαίρεση τον πλοίαρχο Κορνταίηλ και τον Αρχιμηχανικό Γουάτσον) δεν ικανοποίησαν τον Γεώργιο Α΄ που ζήτησε αντικατάστασή της, πράγμα που διευθετήθηκε λίγο αργότερα.

ΣΤΟΛΟΣ ΙΟΝΙΟΥ . ΣΤΟΛΟΣ ΑΙΓΑΙΟΥ

Η Ελλάδα γενικότερα δεν είχε ελαφρά καταδρομικά. Προέτασσε 14 αντιτορπιλικά, έξι τορπιλοβόλα, 1 υποβρύχιο, 5 κανονιοφόρους, 4 ατμομυοδρόμωνες και κάποια σκάφη του εμπορικού ναυτικού που για την περίσταση είχαν εξοπλιστεί.

Οι Έλληνες σχημάτισαν τον στόλο του Ιονίου πελάγους με αρχηγό τον πλοίαρχο Δαμιανό. Περιλάμβανε τους προαναφερόμενους ατμομυοδρόμωνες (δηλαδή, σκάφη που διέθεταν μηχανή και ιστία), τις θωρακοβαρίδες και της κανονιοφόρους.

Από την άλλη υπήρχε και ο στόλος του Αιγαίου με αρχηγό το ναύαρχο, Π. Κουντουριώτη, που υπήρξε ο κυβερνήτης της ναυαρχίδας «Γ. Αβέρωφ», του ταχύτερου πλοίο της Μεσογείου την εποχή εκείνη. Αντιπλοίαρχος ήταν ο Σοφ. Δούσμανης. Ο στόλος του Αιγαίου περιελάμβανε, τα τέσσερα θωρηκτά, τα τορπιλοβόλα, το υποβρύχιο «Δελφίν» και τα αντιτορπιλικά.

Ο Τουρκικός στόλος θεωρητικά είχε την υπεροχή και αποτελείτο από τα εξής σκάφη:

ΤύποςΌνομαΝαυπηγήθηκε τοΕπισκευάστηκε τοΤόνοι

ΘωρηκτόΜπαρβαρόσσας1891190410.600

ΘωρηκτόΤουργούτ Ρεΐς1891190410.600

ΘωρηκτόΜεσουδιέ187419069.140

ΘωρηκτόΑσάρι Τεφίκ186919055.000

ΘωρηκτόΜοΐν Ζαφλέρ186919052.400

ΚαταδρομικόΧαμηδιέ19053.830

ΚαταδρομικόΜετζητιέ19033.442

Αντιτορπιλικό12

Τορπιλικά παλαιά5

Τορπιλικά νέα11

Κανονιοφόροι παλαιές10

.

Ο Τουρκικός στόλος επιθυμούσε να βγει από τα Στενά, να νικήσει τους Έλληνες και να αφήσει έτσι ελεύθερο το δρόμο για τη μεταφορά των Ασιατικών στρατευμάτων στη Μακεδονία και τη Θράκη. Το καθήκον του Ελληνικού στόλου ήταν να αποκλείσει τον εχθρό μέσα στα Δαρδανέλια ή να τον νικήσει στην ανοιχτή θάλασσα.

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ Α΄ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ (συνοπτικά)

Ως βάση των ναυτικών επιχειρήσεων οι Έλληνες χρησιμοποίησαν, αφού πρώτα κατέλαβαν (στις 8 Οκτωβρίου του 1912 ), το νησί της Λήμνου και από εκείνη την ημέρα άρχισε η αυστηρή φρούρηση της εισόδου των Δαρδανελλίων. Ο Τουρκικός στόλος δεν έδειξε καμία προθυμία να βγει από τα Στενά και όταν, μετά της πρώτες μεγάλες ήττες των Τούρκων στη Μακεδονία, η ανάγκη ενισχύσεων κατέστη περισσότερο επιβεβλημένη από ποτέ, η ανησυχία των Τούρκων για το ότι ο στόλος τους δεν μπορούσε να εξέλθει από τα Δαρδανέλλια μεταβλήθηκε σε απογοήτευση.

Κατά την 1η και 2α Δεκεμβρίου 1912 το «Μετζητιέ» εμφανίσθηκε στην είσοδο των Δαρδανελλίων, αλλά και πάλι αποσύρθηκε.

Την 3ην Δεκεμβρίου το απόγευμα το «Μεσσουδιέ», συνοδευόμενο από τη ναυαρχίδα «Βαρμπαρόσσα», το «Τουργούτ Ρεΐς» και το «Ασσάρ Τεφίκ», εξέπλευσαν από τα στενά σε παράταξη μάχης.

Ο Ελληνικός στόλος έσπευσε να συναντήσει τα εχθρικά πλοία. Ο υποναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης αποφάσισε να επωφεληθεί τη μεγάλη ταχύτητα του «Αβέρωφ» και να πλησιάσει, για να επιτεθεί. Ύψωσε σημαία «ακολουθείτε» (για τον υπόλοιπο στόλο) και αφού έφθασε κοντά στο «Μπαρμπαρόσσα» (3.500 γυάρδες), επιτέθηκε με οβίδες 9,2 δακτύλων.

Τότε οι Τούρκοι ανέκρουσαν πρύμνα και τράπηκαν προς τα Δαρδανέλια όπου κατόρθωσαν να φθάσουν με ασφάλεια και ενώ εξακολουθούσε η υποχώρηση των Τούρκων, τα τηλεβόλα και των δύο στόλων εξακολουθούσαν να βάλουν. Ο «Μπαρμπαρόσσα», τελικά, τέθηκε εκτός μάχης και το «Μεσσουδιέ» υπέστη σημαντικές βλάβες. Οι ζημιές που υπέστησαν τα Ελληνικά πλοία ήταν ασήμαντες.

Το «Αβέρωφ» χτυπήθηκε από μία οβίδα μικρού διαμετρήματος που πιθανώς ρίχθηκε από φρούριο της ακτής. Οι απώλειες αυτού ήταν ένας αξιωματικός και τέσσερις ναύτες τραυματίες. Το «Σπέτσαι» δέχθηκε τέσσερα πλήγματα και μόνο ένα το «Ύδρα». Μετά από αυτήν τη ναυμαχία ο Τουρκικός στόλος προέβη σε επιδείξεις άνευ αποτελέσματος.

Το «Χαμηδιέ» πραγματοποίησε βομβαρδισμό της Σύρου και βύθισε το Ελληνικό βοηθητικό θωρηκτό «Μακεδονία». Είχε ενοχλήσει της Έλληνες προηγουμένως, όταν άρχισε η μεταφορά των Σερβικών στρατευμάτων από τη Θεσσαλονίκη στην Αδριατική.

Χάρη στην κυριαρχία της στη θάλασσα η Ελλάδα μπόρεσε να προσφέρει ανεκτίμητη υπηρεσία στις χερσαίες στρατιωτικές δυνάμεις της αλλά και στους Συμμάχους της. Οι νικημένες Τουρκικές στρατιές έμειναν απομονωμένες και αναγκάσθηκαν να παραιτηθούν από κάθε ελπίδα βελτίωσης της τύχης τους. Ο Ελληνικός στόλος περιόρισε την αρχική ισχύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αποτελεσματικά παρεμπόδισε την ενίσχυση των Τούρκων. Επέτρεψε τη μεταφορά τριάντα χιλιάδων περίπου στρατιωτών Βουλγάρων στο Δεδεαγάτς και ίσου αριθμού Σέρβων στην Αλβανία. Με ένα λόγο ο Ελληνικός στόλος κατέστησε δυνατό τον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο.

Ο Ελληνικός Στόλος κατά το 1912:

Α. Τη Μοίρα Αιγαίου την αποτελούσαν τα ακόλουθα πλωτά:

• Θωρηκτό, Καταδρομικό: το «Γ. ΑΒΕΡΩΦ»

• Θωρηκτά: τα «ΣΠΕΤΣΑΙ», «ΥΔΡΑ» και «ΨΑΡΑ»

• Τορπιλοβόλα: με αριθμό «11», «12», «14», «15» και «16»

• Αντιτορπιλικά: τα «ΑΕΤΟΣ», «ΙΕΡΑΞ», «ΛΕΩΝ», «ΠΑΝΘΗΡ», «ΑΣΠΙΣ», «ΒΕΛΟΣ», «ΔΟΞΑ», «ΘΥΕΛΛΑ», «ΛΟΓΧΗ», «ΝΑΥΚΡΑΤΟΥΣΑ». «ΣΦΕΝΔΟΝΗ» και αργότερα προστέθηκε το «ΝΕΑ ΓΕΝΕΑ»

• Υποβρύχιο: το «ΔΕΛΦΙΝ»

• Τορπιλοφόρο: το «ΚΑΝΑΡΗΣ»

• Εύδρομα, Επίτακτα: τα «ΑΘΗΝΑΙ», «ΑΡΚΑΔΙΑ», «ΕΣΠΕΡΙΑ» και «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»

• Γολέτα, Επίτακτο: «ΜΥΚΑΛΗ»

• Οπλιταγωγό: το «ΣΦΑΚΤΗΡΙΑ»

• Ναρκοθέτης, Μπρίκι: το «ΑΡΗΣ»

B. Τη Μοίρα Ιονίου την αποτελούσαν τα ακόλουθα πλωτά:

• Ατμοβαρίδες: τα «ΑΚΤΙΟΝ» και «ΑΜΒΡΑΚΙΑ»

• Ατμομυοδρόμωνες: τα «ΑΛΦΕΙΟΣ», «ΑΧΕΛΩΟΣ», «ΕΥΡΩΤΑΣ» και «ΠΗΝΕΙΟΣ»

• Κανονιοφόροι: με τα γράμματα «Α», «Β» και «Δ»

• Βοηθητικά: τα «ΑΙΓΙΑΛΕΙΑ», «ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ» και «ΝΑΥΠΛΙΑ»

• Βοηθητικά Ατμοημιόλιες: τα «ΑΗΔΩΝ», «ΚΙΣΣΑ», και «ΚΙΧΛΗ»

Γ. Υπήρχαν διαθέσιμα τα πλοία:

• Τορπιλοβόλα: τα «6», «7», «8», «9», «10», «18» και «ΝΙΚΟΠΟΛΙΣ» («ΑΤΤΑΛΕΙΑ»: τουρκικό πλοίο που κυριεύθηκε κατά του πολέμους)

• Αντιτορπιλικά: τα «ΝΙΚΗ», «ΛΟΓΧΗ» και «ΚΕΡΑΥΝΟΣ»

• Ατμοβαρίδες: τα «ΥΔΡΑ» και «ΣΠΕΤΣΑΙ»

• Κανονιοφόρος: το «Γ»

• Εύδρομα, Γολέτα: τα «ΜΑΤΘΙΛΔΗ» και «ΑΡΓΟΣ»

• Οπλιταγωγό: τα «ΚΡΗΤΗ», «ΜΥΚΑΛΗ» και «ΙΩΝΙΑ»

• Μπρίκι: τα «ΑΙΓΙΑΛΕΙΑ», «ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ» και «ΝΑΥΠΛΙΑ»

• Ελαφρό καταδρομικό Β΄ τάξεως: το «ΜΙΑΟΥΛΗΣ»

• Ανεφοδιαστικό Φάρων: το «ΤΕΝΕΔΟΣ»

• Ρυμουλκά: τα «ΟΛΥΜΠΟΣ» και «ΒΟΥΡΛΑ»

• Πετρελαιοφόρα: τα «ΚΟΥΤΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ»

• Υδροφόροι: τα «ΣΦΙΓΞ» και «ΚΑΡΧΑΡΙΑΣ»

• Ατμόπλοια: τα «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ» και «ΦΟΥΑΤ»

• Βοηθητικό: το «ΚΑΝΑΡΗΣ»

• Βασιλική Θαλαμηγός: το «ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ»

ΛΑΧΕΙΑ ΣΤΟΛΟΥ

Το πρώτο επίσημο Λαχείο του νεότερου Ελληνικού κράτους εξεδόθη με διάταγμα του βασιλιά Γεωργίου Α΄ την 19η Νοεμβρίου 1874. Ήταν το «Λαχείο των φιλάρχαιων» που σκοπό είχε να εξοικονομήσει πόρους για αρχαιολογικές ανασκαφές. Με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν η Αρχαιολογική Εταιρεία άρχισε της ανασκαφές του Διονυσιακού Θεάτρου και της Στοάς του Αττάλου. Για το λαχείο αυτό, που είχε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία, ο Ιων. Δραγούμης γράφει στον Παύλο Μελά: «Είναι καλό να ξοδεύονται και να περιφέρονται εδώ (εννοεί στη Μακεδονία) Ελληνικά λαχεία. Φρόντισε να σταλούν για πρώτη φορά 100 της αρχαιολογικής εταιρείας. Είναι άνθρωπος που αναλαμβάνει να τα πουλήσει».

Το Υπουργείο Οικονομικών, την 11η Ιουνίου του 1904,εκδίδει το «Λαχείο υπέρ του Εθνικού Στόλου». Ακολούθως, τα δύο αυτά λαχεία, δηλαδή της Αρχαιολογικής Εταιρείας και του Στόλου, τον Ιούλιο του 1905 συγχωνεύονται σε ένα λαχείο που ονομάζεται «Λαχείον υπέρ του Εθνικού Στόλου και των Αρχαιοτήτων της Ελλάδας». Το Λαχείο αυτό ήταν το μοναδικό, κρατικό λαχείο που υπήρχε, μέχρι το 1926.

Η Ένωση Συντακτών, το 1936, κυκλοφορεί Λαχείο μία φορά τον χρόνο υπέρ των σκοπών της. Το 1936 κυκλοφορεί και το «Λαχείο Θεσσαλονίκης».

Την 26η Απριλίου του 1937 τυπώνεται και κυκλοφορεί τον Οκτώβριο ένα νέο Λαχείο με την ονομασία «Εθνικό Λαχείο». Το Λαχείο αυτό θα καταργηθεί τρία χρόνια μετά και θα επανακυκλοφορήσει τον Ιούλιο του 1941.

Το 1941 το Λαχείο Στόλου μετονομάζεται σε Λαϊκό Λαχείο. Το λαχείο αυτό και στην περίοδο της κατοχής συνέχισε να εκδίδεται με επιτυχία. Αντί για χρήματα μοιράζονταν στους πολίτες που κέρδιζαν λάδι και ψωμί. Το λαχείο αυτό μετά τους πολέμους συνέχισε να μοιράζει μεγάλα χρηματικά ποσά.

Το Σεπτέμβριο του 1967 καταργείται το Λαχείο Συντακτών και στη θέση του δημιουργείται το «Ειδικό Κρατικό Λαχείο υπέρ κοινωνικής αντιλήψεως».

Το 1981 στο Υπουργείο Οικονομικών (όταν Υπουργός ήταν ο Μιλτιάδης Έβερτ) τυπώνεται το λεγόμενο «Πολιτιστικό Λαχείο» με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Τελικά, δεν κυκλοφόρησε ποτέ.

ΝΑΥΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΟΝ ΠΟΡΟ

Ο Ναύσταθμος στον Πόρο ήταν ο πρώτος Ναύσταθμος του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους. Ιδρύθηκε το 1829 και λειτούργησε μέχρι 1881.

Πριν το 1827 ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ως Προγυμναστήριο (πιο πριν στα χρόνια της Ενετοκρατίας στον χώρο αυτό υπήρχαν ναυπηγεία ξύλινων σκαφών). Νοτιότερα ελλιμενιζόταν ο πολεμικός στόλος της Ελλάδας. Στη σημερινή πλατεία Καποδίστρια ήταν το Κέντρο Εφοδιασμού του στόλου.

Από το 1827 ο χώρος του Προγυμναστηρίου χρησιμοποιήθηκε ως ναυτική βάση με την επωνυμία «Γενικό Φροντιστήριο Πόρου». Εκεί ο Καποδίστριας ίδρυσε το 1828 τον πρώτο Ελληνικό Ναύσταθμο και ναυπηγεία σε άλλο χώρο, στην Πούντα.

Διοικητής της επαρχίας του Πόρου ορίστηκε τότε από τον Καποδίστρια ο Νικόλαος Γκίκας, ο οποίος συνέβαλε στη δημιουργία του ναύσταθμου στον Πόρο και πήρε μέτρα για το νησί και το στόλο.

Στον Πόρο ιδρύθηκε και το πρώτο Ναυτικό Νοσοκομείο (25/11/1829) με πρώτο διευθυντή τον Αρχίατρο, Χρονία Δροσινό, από τα Αμπελάκια Θεσσαλίας.

Μετά το 1828 ως διοικητής του Ναυστάθμου Πόρου υπηρέτησε και ο Υδραίος ναύαρχος, Βασίλειος Μπουντούρης, ο οποίος δώρισε στη Μονή Ζωοδόχου Πηγής του Πόρου την εικόνα της Παναγίας της «Γλυκοφιλούσας»

Το 1829 ο Καποδίστριας όρισε τον Μιαούλη ναύαρχο του Ελληνικού Στόλου και τον Κων. Κανάρη διοικητή των πυρπολικών. Παράλληλα, διόρισε τον Μιαούλη μέλος της Γερουσίας.

Το Ναύσταθμο αυτό μισοκατέστρεψε ο Μιαούλης κατά την ανταρσία του 1831. Διοικητής ήταν τότε ο Κων. Κανάρης.

Το 1834 ο Υδραίος αντιναύαρχος, Γεώργιος Δ. Σαχίνης (1789 με 1864), αφού έγινε υπασπιστής του Όθωνα και κυβερνήτης του ατμοκίνητου πλοίου «Όθων», τοποθετήθηκε επικεφαλής του «Διευθυντηρίου Πόρου», όπως λεγόταν τότε το Προγυμναστήριο.

Αρχηγός του Ναυτικού Διευθυντηρίου και Γενικός Επιθεωρητής του Στόλου διετέλεσε επί Όθωνα και ο Ανδρέας Μιαούλης.

Διοικητής στον πολεμικό Ναύσταθμο Πόρου κατά τη διάρκεια της Οθωνικής εποχής διετέλεσε και ο Υδραίος αγωνιστής και ναύαρχος Γεώργιος Σαχτούρης (1783 με 1841).

Σήμερα στον Πόρο λειτουργεί το Κέντρο Εκπαίδευσης νεοσύλλεκτων του Πολεμικού Ναυτικού, που είναι και το μοναδικό. Αποστολή του Κέντρου είναι η παροχή βασικών γνώσεων σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο.

Ο ΝΑΥΣΤΑΘΜΟΣ ΤΗΣ ΣΑΛΑΜΙΝΑ

Ο Ναύσταθμος Σαλαμίνας είναι η μεγαλύτερη ναυτική βάση στην Ελλάδα.

Αρχικά, ο Ναύσταθμος ιδρύθηκε στον Πόρο το 1829 και λειτούργησε μέχρι το 1881. Από το 1878 έως και το 1881 ορισμένες δραστηριότητες του Ναυστάθμου Πόρου μεταφέρθηκαν προσωρινά της χώρους της Ιεράς Μονής Φανερωμένης στη Σαλαμίνα.

Την 16η Απριλίου 1881 αποφασίσθηκε η ίδρυση Ναυστάθμου στη Σαλαμίνα στη θέση Αράπης (σημερινή θέση του Ναυστάθμου). Η συνολικά έκτασή του είναι περίπου 3.000 στρέμματα. Βρέχεται από τα βόρεια από τον κόλπο της Ελευσίνας και από νοτιανατολικά από τον Όρμο των Παλουκίων (Σαλαμίνας).

Η έκταση του Ναυστάθμου παραχωρήθηκε δωρεάν από το Δήμο Σαλαμίνας και από ιδιοκτήτες γης του νησιού. Η παραχώρηση αυτή που έγινε πρωτίστως για την εξυπηρέτηση των εθνικών συμφερόντων, αποφέρει σημαντικά οφέλη στο νησί της Σαλαμίνας.

Στο Ναύσταθμο παρέχεται χώρος για τη στάθμευση των πολεμικών πλοίων, και για να εκτελεστούν εργασίες συντήρησης και επισκευής αυτών. Προσφέρονται υπηρεσίες εφοδιασμού των πολεμικών πλοίων σε καύσιμα, πυρομαχικά, τρόφιμα, υλικά, εφόδια κ.λ.π. Γενικά, ο σκοπός του Ναυστάθμου ήταν και είναι να διατηρεί τα πολεμικά πλοία ετοιμοπόλεμα και αξιόμαχα, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στη ναυτική ισχύ της Ελλάδας.

ΟΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΝΑΥΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ

Το Τουρκικό Ναυτικό την ίδια εποχή διέθετε:

1. Ένα Θωρηκτό που είχε ναυπηγηθεί το 1874 με το όνομα «Μεσουδιέ». Αυτό ανακαινίστηκε το 1902 και απέκτησε ταχύτητα ως 18 μίλια.

2. Δύο θωρηκτά που ναυπηγήθηκαν στη Γερμανία το 1891 εκτοπίσματος 10.000 τόνων: το «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα» και το «Τουργούτ Ρεϊς». Το καθένα διέθετε 6 πυροβόλα των 280 χιλ. Ήταν βαριά θωρακισμένα αλλά σχετικά αργά, αφού η ταχύτητά τους δεν ξεπερνούσε τα 15 μίλια.

3. Τρία μικρά θωρηκτά από 2.400 ως 2.800 τόνους τα: «Αβνί Αλά», «Φετίχ Μπουλέντ» και «Μοκίνι Ζαφέρ». Και τα τρία είχαν ανακαινιστεί το 1906, αλλά ήταν παλαιά, εφόσον είχαν ναυπηγηθεί το 1867.

4. Ένα θωρηκτό 4.700 τόνων με το όνομα «Ασάρι – Τεφίκ». Καινούριο ναυπηγημένο το 1906.

Η Τουρκία διέθετε επίσης 10 τορπιλοβόλα και άλλα τόσα βοηθητικά πλοία.

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΟ ΦΑΛΗΡΟ 4 και 5 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Την 4η Οκτωβρίου του 1912 το ανεφοδιαστικό «Κανάρης» είχε λάβει εντολή να παραλάβει από το Ναύσταθμο της Σαλαμίνας τορπίλες και το υπόλοιπο πολεμικό υλικό που χρειάζονταν τα πολεμικά πλοία του στόλου. Αυτό πραγματοποιήθηκε μέχρι τα μεσάνυχτα και ακολούθως κατέπλευσε στο Φάληρο, όπου είχε συγκεντρωθεί ο Ελληνικός στόλος (Μοίρα Αιγαίου). Τα πολεμικά πλοία με αρχηγίδα το θωρηκτό «Αβέρωφ» βρίσκονταν εκεί έτοιμα για εκστρατεία, χωρίς να γνωρίζουν της προθέσεις του Επιτελείου.

Τα ξημερώματα (3:00 π.μ.) χωρίς κάποια προειδοποίηση, ο Άγγλος πλοίαρχος Καρντέϋλ (είχε έρθει στην Ελλάδα στο πλαίσιο της οργάνωσης του Ελληνικού πολεμικού ναυτικού), επιβιβάστηκε στο ανεφοδιαστικό «Κανάρης», μετέφερε την είδηση της κήρυξης του πολέμου, και έδωσε εντολή να ξεκινήσει η προετοιμασία του τορπιλικού στόλου. Η ίδια διαταγή δόθηκε από την αρχηγίδα του στόλου με τη βοήθεια του επίστιου φανού στα ελαφρά πλοία του στόλου.

Ο πόλεμος θα ξεκινούσε το πρωί. Στις 3:00 π.μ. ενημερώθηκαν οι κυβερνήτες των θωρηκτών ότι επρόκειτο να τελεστεί επίσημη Δοξολογία επί του θωρηκτού «Αβέρωφ» στις 10:00 π.μ. και θα έπρεπε οι κυβερνήτες και τα επιτελεία των πλοίων να παρευρίσκονται εκεί, φορώντας στολή εκστρατείας και φέροντας ξίφος. Τα πληρώματα των πλοίων έπρεπε να βρίσκονται στο κατάστρωμα, έτσι ακριβώς όπως παρατάσσονται για επιθεώρηση.

Στις 10:00 π.μ. τελέστηκε η Δοξολογία από τον Αρχιμανδρίτη του Στόλου, Διονύσιο Δάφνο, υπέρ της νίκης των Ελληνικών όπλων και της ευοδώσεως του αγώνα. Παραβρέθηκαν ο Βασιλιάς Γεώργιος, ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Υπουργός Ναυτικών Νικόλαος Στράτος, ο αρχηγός της Αγγλικής αποστολής αναδιοργάνωσης του Ελληνικού πολεμικού ναυτικού Tufnell, αξιωματικοί του Υπουργείου Ναυτικών, τους οποίους υποδέχτηκε επί του «Αβέρωφ» ο Παύλος Κουντουριώτης, καθώς και όλο το πλήρωμα.

Μετά το πέρας της Δοξολογίας και τον Αγιασμό ανακοινώθηκε η προαγωγή του Παύλου Κουντουριώτη σε Υποναύαρχο και επισήμως ορίστηκε Αρχηγός του στόλου του Αιγαίου.

Ο στόλος, ακολούθως, απέπλευσε με κατεύθυνση την Λήμνο, ενώ πλήθος κόσμου παρακολουθούσε τον απόπλου.

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΒΛΗΤΑ ΤΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ

ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΗ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ

Τα πλήθη ζητωκραύγαζαν. Κανονιοβολισμούς τιμητικούς ανταπέδιδαν τα θωρηκτά. Πανζουρλισμός επιφωνημάτων και χειροκροτήματα επικράτησαν, όταν ο Βασιλιάς ανέβηκε πάνω στη ναυαρχίδα «Αβέρωφ». Εκεί τον υποδέχθηκαν ο Πρωθυπουργός, Ελ. Βενιζέλος, Ο Υπουργός των Ναυτικών, Νικόλαος Στράτος και ο Αρχηγός του Στόλου, Π. Κουντουριώτης.

Ο λόγος του Βασιλιά Γεωργίου ήταν σύντομος και ενθαρρυντικός.

«Ήλθον να σας αποχαιρετήσω και να σας ευχηθώ! Έχω πλήρη πεποίθησιν ότι πάντες από του πρώτου μέχρι του τελευταίου θέλητε εκπληρώση το εις την πατρίδα καθήκον μετά προθυμίας και αφοσιώσεως. Σεις θα έχετε την τιμήν να προσθέσετε και ετέρας σελίδας δόξης εις την ιστορίαν του Ναυτικού της. Αι ευχαί ολοκλήρου του λαού και αι δικαί μου σας συνοδεύουν.

Ο θεός είναι μαζί της

Ζήτω το Ελληνικόν Ναυτικόν

Ζήτω το Έθνος»

Στη 1:15 μ.μ. το «Αβέρωφ» διέταξε έπαρση των πλοίων του στόλου. Τα θωρηκτά πήραν τάξη μάχης και άρχισαν να απομακρύνονται από το Φάληρο.

Στην ακτή παρέμειναν τα τορπιλοβόλα 11 και 14. Αυτά αναχώρησαν αργά τη νύχτα.

Βαλκανική Κρίση 1875 έως 1878, Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος, Προπαρασκευ, Εθελοντές, Ιατρική Περίθαλψη, Υπογραφή Βαλκανικού Συμφώνου

Κατάληψη Ελασσόνας, Δεσκάτης, Η Μάχη του Σαραντάπορου, Απελευθέρωση Σερβίων, Κοζάνης, Απελευθέρωση Γρεβενών, Δεσκάτης, Απελευθέρωση Λιτοχώρου, Κατερίνης, Απελευθέρωση Βέροιας, Απελευθέρωση Έδεσσας, Κατάληψη Αμυνταίου, Η Μάχη των Γιαννιτσών, Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης, Απελευθέρωση Χαλκιδικής, Αγίου Όρους, Η Μάχη του Ναλμπάκιοϊ, Απελευθέρωση Φλώρινας, Αμυνταίου, Πτολεμαΐδος, Επιχειρήσεις του Βουλγαρικού και Σερβικού στρατού

Ελληνικός στόλος, Κατάληψη της Λήμνου, Βύθιση του Φετίχ Μπουλέν, Κατάληψη Θάσου, Ίμβρου, Αϊ Στράτη, Σαμοθράκης, Ψαρών, Τενέδου, Ναυμαχία Έλλης, Απελευθέρωση Μυτιλήνης, Απελευθέρωση Χίου, Ναυμαχία Λήμνου, Απελευθέρωση Σάμου, Δράση Μοίρας Ιονίου, Αξιωματικοί του Ναυτικού, Θωρηκτό Αβέρωφ

Στρατιά 'Ηπειρου, Κατάληψη Πρέβεζας, Πέντε Πηγαδιών, Η πορεία προς τα Ιωάννινα, Απελευθέρωση Ιωαννίνων, Οι τελευταίες ημέρες του βασιλέως Γεωργίου, Αεροπορία, Γεγονότα πριν το τέλος του Α΄Βαλκανικού

Αυτόνομη Βόρεια Ήπειρος

Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος, Η Μάχη της Θεσσαλονίκης, Η Μάχη Κιλκίς, Λαχανά, Η κατάληψη της Δοϊράνης, Απελευθέρωση Σερρών, Δράμας, Δοξάτου, Ξάνθης, Κομοτηνής, Απελευθέρωση Καβάλας, Συνθήκη Βουκουρεστίου

Απελευθέρωση Κρήτης

Μετάλλια της Εποχής 1912 και 1913, Εξώφυλλα τετραδίων της Εποχής 1912 και 1913, Ημερήσιος τύπος 1912 και 1913, Αλληλογραφραφία από το μέτωπο, Βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄, Ελευθέριος Βενιζέλος, Παύλος Κουντουριώτη

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ (Balkan Wars 1912 . 1913) ανήκει στην Οικογένεια Ποταμιάνου Ε.Κ.Α. (Ηπειρωτική).

Συναποτελείται από συλλογές, που αφορούν την συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, του Μανουσάκη και άλλων.

Η Έρευνα, η Συγγραφή και η Επιμέλεια της ύλης πραγματοποιήθηκαν από την Αργυρή Κ. Μπαξεβάνου, Φιλόλογο και Συγγραφέα.

Υπεύθυνη Σχεδιασμού και Διαχείρισης ιστοσελίδος Ειρήνη Μαρία Β. Ταμπάκη, φοιτήτρια Μηχανικών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Π.Ε.

Ευγενική υποστήριξη Βασίλειος Α. Ταμπάκης, Δρ. Δασολογίας

Το υλικό στην πρωτογενή του μορφή εκτίθεται στην Ιερά Μονή Ευαγγελισμού, Σκιάθου.