ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ
BALKAN WARS 1912
.
1913
Λίγο πριν την έναρξη του Α΄ Βαλκανικού πολέμου ο υπολοχαγός του πυροβολικού, Δημήτριος Καμπέρος, οι υπολοχαγοί, Χρήστος Αδαμίδης και Πανούτσος Νοταράς, ανακλήθηκαν από τη Γαλλία όπου συνέχιζαν την Εκπαίδευσή τους, για να δημιουργήσουν τον Λόχο Αεροπορίας, υπηρετώντας τα συμφέροντα της πατρίδος από αέρος στην κρίσιμη σύγκρουση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αποστολή τους ήταν να εγκατασταθούν με τα τέσσερα αεροπλάνα τύπου H. Farman σε μια αγροτική περιοχή κοντά στη Λάρισα κι από εκεί, εκτελώντας πτήσεις, να δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για τις θέσεις και την κατάσταση των εχθρών στο Γενικό Στρατηγείο.
Το πιλοτάρισμα αεροπλάνων H. Farman σε τέτοιες κρίσιμες ώρες πολέμου ήταν από μόνο του ένα ηρωικό κατόρθωμα, αφού έφταναν σε ύψος 1,500 μ., οι πιλότοι δεν ήταν προστατευμένοι από τις καιρικές συνθήκες, δεν είχαν στη διάθεσή τους άλλα όργανα αεροπλοΐας παρά μόνον μία πυξίδα και όργανο μέτρησης υψομέτρου.
Οι χειριστές για την προστασία τους έφεραν περίστροφο και λίγες χειροβομβίδες. Όμως, για να χρησιμοποιήσουν εύστοχα τις χειροβομβίδες έπρεπε να κατεβούν χαμηλά πράγμα που τους έθετε σε μεγαλύτερους κινδύνους μπροστά στα πυρά των εχθρών.
Στην Αθήνα υπό την ευθύνη του Δημ. Καμπέρου κατασκευάζονταν από το εργοστάσιο Μαλτσινιώτη βόμβες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τα Farman.
Γίνονταν, παράλληλα προσπάθειες στη Γαλλία να δημιουργηθούν αρτιότερα αεροπλάνα που θα μπορούσαν να μεταφέρουν εκτός από τον πιλότο και έναν παρατηρητή. Έτσι, δημιουργήθηκαν τα Maurice Farman.
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 140Χ90 χιλ. Στις 26 Σεπτεμβρίου του 1912 μετά από διαταγή του Υπουργείου Στρατιωτικών ανακλήθηκαν από τη Γαλλία, όπου είχαν σταλεί για ειδική εκπαίδευση τέσσερις Έλληνες αξιωματικοί της Αεροπορίας, προκειμένου να επανδρώσουν το νεοσύστατο Λόχο της Αεροπορίας. Ένας από αυτούς ήταν ο εικονιζόμενος Υπίλαρχος Πανούσος Νοταράς. Οι άλλοι τρεις ήταν ο Υπολοχαγός, του Πυροβολικού, Δημήτριος Καμπέρος, ο Υπολοχαγός του Μηχανικού, Μιχαήλ Μουτούσης και ο Ανθυπίλαρχος, Χρήστος Αδαμίδης.
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 140Χ90 χιλ.
Πίσω όψη: Phototypie Rameau, Etampes
Την 5η Οκτωβρίου 1912, το πρωί, με την έναρξη του πολέμου ο Υπολοχαγός Καμπέρος απογειώθηκε με ένα Farman από την περιοχή Σαρανταπόρου, Ελασσόνας, πραγματοποιώντας αναγνώριση της περιοχής και παρακολουθώντας τον εχθρό. Οι Τούρκοι αρχικά ξαφνιάστηκαν, βλέποντας το αεροπλάνο. Στη συνέχεια το στόχευαν με τα όπλα, για να το καταρρίψουν.
Ο Καμπέρος συγκέντρωσε τις πληροφορίες που επιθυμούσε το Στρατηγείο και κατάφερε να προσγειωθεί στην περιοχή του Τυρνάβου.
Η πτήση αυτή θεωρείται επισήμως η πρώτη πτήση στον κόσμο πάνω από πολεμικό μέτωπο.
Καθώς ο στρατός προήλαυνε, απελευθερώνοντας τη μια μετά την άλλη τις πόλεις της Μακεδονίας, ο Λόχος Αεροπορίας μετακινήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 1912 κοντά στην Κοζάνη. Εκεί πέταξαν και τα πρώτα Μωρίς Φάρμαν που στο μεταξύ είχε αγοράσει η Ελλάδα, προάγοντας την αεροπορική της δύναμη.
Το Νοέμβριο του 1912 τα Μωρίς Φάρμαν μεταφέρθηκαν στην Πρέβεζα, για να βοηθήσουν τον Στρατό της Ηπείρου, πραγματοποιώντας αναγνωρίσεις στο Ηπειρωτικό μέτωπο. Διοικητής του σμήνους των Μ. Farman ορίστηκε ο Γάλλος Λοχαγός Barres.
Ο Δ. Καμπέρος διαφώνησε μαζί του και ζήτησε μετάθεση για το πυροβολικό. Ο λόγος ήταν ότι ο Barres ήθελε τη βάση του σμήνους στη Νικόπολη Πρεβέζης, ενώ ο Καμπέρος έκρινε πως η βάση έπρεπε να είναι στη θέση Πέντε Πηγάδια (μεταξύ Πρέβεζας και Ιωαννίνων), για να μπορούν τα αεροπλάνα να βρίσκονται περισσότερο χρόνο πάνω από τα οχυρά του Μπιζανίου για αναγνώριση. Όταν έφυγε ο Καμπέρος, ο Barres αντιλήφθηκε το σφάλμα του και αντιλήφθηκε επίσης ότι δε θα επαρκούσαν τα καύσιμα από τη θέση που αρχικά είχε προτείνει κι έτσι δημιούργησε πρόχειρο αεροδρόμιο σε ένα χωράφι στη θέση Εμίν Αγά, όπου βρισκόταν το Ελληνικό Αρχηγείο. Από εκεί ευκολότερα θα μπορούσαν να εφοδιάζονται τα αεροπλάνα με χειροβομβίδες και καύσιμα.
Στις 5/12/1912 άρχισαν οι πτήσεις των Maurice Farman πάνω από τα οχυρά του Μπιζανίου και συνεχίστηκαν με επιτυχία ως και την απελευθέρωση των Ιωαννίνων στις 21/2/1913. Ηρωικοί ήταν οι πιλότοι τους, Μιχ, Μουτούσης υπολοχαγός, Χρ. Αδαμίδης ανθυπίλαρχος, και ο Ρώσος εθελοντής Σακώφ.
Εκτός από αναγνώριση του εχθρού εκτός από την πραγματοποίηση αναγνωριστικών πτήσεων πάνω από τις θέσεις του εχθρού, έριχναν και δέματα με τρόφιμα στον Ελληνικό πληθυσμό της πόλης των Ιωαννίνων που υπέφερε από πείνα λόγω της πολιορκίας.
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 136Χ88 χιλ. Η πρώτη πολεμική αποστολή στο Μέτωπο της Ηπείρου από πλευράς Αεροπορίας έγινε στις 5 Δεκεμβρίου 1912 με αεροπλάνο Μωρίς Φαρμάν και κυβερνήτη τον Υπολοχαγό Μιχάλη Μουτούση. Να τι έγραψε ο Μ. Μουτούσης στην έγγραφη αναφορά του προς τη Διοίκηση της Μοίρας Αεροπλάνων την ίδια μέρα μετά το πέρας της αποστολής του: «Επιστρέψας προσεγειώθην καλώς. Κατά την προς Ιωάννινα αναγνώρισιν το αεροπλάνον διετρήθην παρά εχθρικών σφαιρών ριφθείσαι βόμβαι έσχον καλά αποτελέσματα. Χάνι Εμίν Αγά, Μουτούσης».
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 136Χ88 χιλ.
Πίσω όψη: Έκδοση Copyright της φωτογραφίας έχει το “Atlantis”, Inc., Station E., New York.. Η τύπωση έγινε στη Γερμανία.
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 140Χ90 χιλ. Ο Χρήστος Αδαμίδης (1885 με 1849) υπήρξε από τους πρωτοπόρους της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας και μετέπειτα Στρατηγός της Αεροπορίας. Ήταν ανάμεσα στους τέσσερις που στάλθηκαν στη Γαλλία, προκειμένου να εκπαιδευτούν, για να επανδρώσουν το Λόχο της Αεροπορίας. Όταν ξεκίνησε ο Α΄ Βαλκανικός, τοποθετήθηκε στο μέτωπο της Ηπείρου (σημειώνουμε εδώ πως η καταγωγή του ήταν από τα Ιωάννινα). Εκτέλεσε αποστολές κατόπτευσης αλλά και βομβαρδισμών εναντίον Τουρκικών στόχων στη διάρκεια των μαχών στο Μπιζάνι.
Ο Χρήστος Αδαμίδης την ημέρα της απελευθέρωσης της γενέτειράς του επέτεινε τον ενθουσιασμό του πλήθους με την εντυπωσιακή προσγείωσή του στην πλατεία του Διοικητηρίου των Ιωαννίνων. Το 1927 παίρνει το αξίωμα του Διοικητή της Αεροπορικής Υπηρεσίας του Στρατού.Το 1928 μαζί με τον Ανθυπολοχαγό Ευάγγελο Παπαδάκη πραγματοποιούν το γύρο της Μεσογείου με αεροπλάνο τύπου Breguet 19. Αποστρατεύτηκε το 1935 με το βαθμό του Υποστράτηγου.
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 140Χ90 χιλ.
Πίσω όψη: Έκδοση Γ. Ν. Αλεξάκης στον Πειραιά.
Επιστολικό δελτάριο. Ο Αεροπόρος Μιχαήλ Μουτoύσης διαβάζει στον Στρατηγό Σαπουντζάκη το πόρισμα που προέκυψε από την κατόπτευσή του μετά από πτήση πάνω από τις τουρκικές γραμμές στην περιοχή των Ιωαννίνων.
Διαστ. 137Χ89 χιλ.
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 137Χ89 χιλ.
Πίσω όψη.
Ο «ΝΑΥΤΙΛΟΣ»
Ο Ελληνικός στόλος διέθετε ένα και μοναδικό υδροπλάνο που στις αρχές του πολέμου η Ελλάδα το είχε προμηθευτεί από τη Γαλλία. Το όνομά του ήταν «Ναυτίλος» και έγραψε ιστορία, αφού εκτέλεσε την πρώτη αεροπορική αποστολή σε θάλασσα.
Με πιλότο του τον υπολοχαγό Μουτούση και παρατηρητή τον σημαιοφόρο Αρ. Μωραϊτίνη ο «Ναυτίλος», αποθαλασσώθηκε από τον Μούδρο της Λήμνου και πέταξε πάνω από τον Ναγαρά των Δαρδανελίων. Παραμένοντας επί δυόμισι ώρες στον αέρα και διανύοντας αμέτρητα μίλια, κατόρθωσε να κάνει αναγνώριση στον Τουρκικό στόλο που είχε αποσυρθεί στα Δαρδανέλλια και να ρίξει τέσσερις βόμβες εναντίον των τουρκικών σκαφών. Γύρισε πίσω, αφού ο παρατηρητής του κατάφερε να καταρτίσει σχεδιάγραμμα με τις θέσεις του εχθρού.
Ο Ναυτίλος προσθαλασσώθηκε αναγκαστικά και το αντιτορπιλικό «Βέλος» το ρυμούλκησε ως το λιμάνι του Μούδρου στη Λήμνο. Η απόσταση που διήνυσε συνολικά ήταν μεγαλύτερη από 250 χιλ., πράγμα που προκάλεσε θαυμασμό εκείνη την εποχή. Θεωρήθηκε ως η πρώτη παγκοσμίως αποστολή συνεργασίας Ναυτικού και Αεροπορίας.
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 140Χ90 χιλ.Η απόσυρση του Τουρκικού στόλου στα Δαρδανέλια μετά τη ναυμαχία της Λήμνου επιβεβαιώθηκε από τον Ανθυποπλοίαρχο Μιχαήλ Μουτούση και το Σημαιοφόρο Αριστείδη Μωραϊτίνη (άνηκαν στη ναυτική αεροπορία), οι οποίοι στις 24 Ιανουαρίου 1913, σε πτήση με υδροπλάνο τύπου «Μωρίς Φαρμάν» εντόπισαν τον εχθρικό στόλο στη ναυτική βάση Nagara. Στην πτήση αυτή έριξαν τέσσερις βόμβες εναντίον του Τουρκικού στόλου κι απέδωσαν με ακρίβεια και ένα διάγραμμα των θέσεων του Τουρκικού στόλου.
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 140Χ90 χιλ.
Εκδόθηκε από τους Α. Πάλλης και Σία στην Αθήνα.
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 91Χ141 χιλ.
Στις 24 Ιανουαρίου / 5 Φεβρουαρίου 1913 το Farman MF.7 των Μουτούση και Μωραϊτίνη μετά τη Ναυμαχία της Έλλης βρισκόταν στο λιμάνι του Μούδρου στη Λήμνο. Τη μέρα εκείνη με παρατηρητή τον σημαιοφόρο Αριστείδη Μωραϊτίνη πραγματοποίησε αποστολή αναγνώρισης του Τουρκικού στόλου που είχε αποσυρθεί στα Δαρδανέλια.
Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 91Χ141 χιλ.
Πίσω όψη: Έκδοση Γ. Ν. Αλεξάκης στον Πειραιά.
Η ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΣΤΟΝ Β΄ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ
Λόγω των φθορών που είχαν υποστεί τα Ελληνικά αεροπλάνα στον Α΄ Βαλκανικό αλλά ακόμα εξαιτίας ελλιπούς συντήρησης και έλλειψης ανταλλακτικών δεν έλαβαν μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις του Β΄ Βαλκανικού πολέμου.
Βαλκανική Κρίση 1875 έως 1878, Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος, Προπαρασκευ, Εθελοντές, Ιατρική Περίθαλψη, Υπογραφή Βαλκανικού Συμφώνου
Κατάληψη Ελασσόνας, Δεσκάτης, Η Μάχη του Σαραντάπορου, Απελευθέρωση Σερβίων, Κοζάνης, Απελευθέρωση Γρεβενών, Δεσκάτης, Απελευθέρωση Λιτοχώρου, Κατερίνης, Απελευθέρωση Βέροιας, Απελευθέρωση Έδεσσας, Κατάληψη Αμυνταίου, Η Μάχη των Γιαννιτσών, Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης, Απελευθέρωση Χαλκιδικής, Αγίου Όρους, Η Μάχη του Ναλμπάκιοϊ, Απελευθέρωση Φλώρινας, Αμυνταίου, Πτολεμαΐδος, Επιχειρήσεις του Βουλγαρικού και Σερβικού στρατού
Ελληνικός στόλος, Κατάληψη της Λήμνου, Βύθιση του Φετίχ Μπουλέν, Κατάληψη Θάσου, Ίμβρου, Αϊ Στράτη, Σαμοθράκης, Ψαρών, Τενέδου, Ναυμαχία Έλλης, Απελευθέρωση Μυτιλήνης, Απελευθέρωση Χίου, Ναυμαχία Λήμνου, Απελευθέρωση Σάμου, Δράση Μοίρας Ιονίου, Αξιωματικοί του Ναυτικού, Θωρηκτό Αβέρωφ
Στρατιά 'Ηπειρου, Κατάληψη Πρέβεζας, Πέντε Πηγαδιών, Η πορεία προς τα Ιωάννινα, Απελευθέρωση Ιωαννίνων, Οι τελευταίες ημέρες του βασιλέως Γεωργίου, Αεροπορία, Γεγονότα πριν το τέλος του Α΄Βαλκανικού
Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος, Η Μάχη της Θεσσαλονίκης, Η Μάχη Κιλκίς, Λαχανά, Η κατάληψη της Δοϊράνης, Απελευθέρωση Σερρών, Δράμας, Δοξάτου, Ξάνθης, Κομοτηνής, Απελευθέρωση Καβάλας, Συνθήκη Βουκουρεστίου
Μετάλλια της Εποχής 1912 και 1913, Εξώφυλλα τετραδίων της Εποχής 1912 και 1913, Ημερήσιος τύπος 1912 και 1913, Αλληλογραφραφία από το μέτωπο, Βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄, Ελευθέριος Βενιζέλος, Παύλος Κουντουριώτη
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ (Balkan Wars 1912 . 1913) ανήκει στην Οικογένεια Ποταμιάνου Ε.Κ.Α. (Ηπειρωτική).
Συναποτελείται από συλλογές, που αφορούν την συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, του Μανουσάκη και άλλων.
Η Έρευνα, η Συγγραφή και η Επιμέλεια της ύλης πραγματοποιήθηκαν από την Αργυρή Κ. Μπαξεβάνου, Φιλόλογο και Συγγραφέα.
Υπεύθυνη Σχεδιασμού και Διαχείρισης ιστοσελίδος Ειρήνη Μαρία Β. Ταμπάκη, φοιτήτρια Μηχανικών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Π.Ε.
Ευγενική υποστήριξη Βασίλειος Α. Ταμπάκης, Δρ. Δασολογίας
Το υλικό στην πρωτογενή του μορφή εκτίθεται στην Ιερά Μονή Ευαγγελισμού, Σκιάθου.